Cây Xoài

Cây Xoài là một trong những loại cây được top đầu được lựa chọn làm cây công trình, bóng mát. Vì sao cây được lựa chọn? Xoài công trình với xoài ăn quả có gì khác nhau mời các bạn cùng tìm hiểu ở bài viết dưới đây.

Đặc điểm của cây Xoài

Tên thường gọi: Cây xoài, cây xoài ta, xoài úc, xoài tượng, xoài thái, xoài cát…

Tên tiếng anh: Mango.

Tên khoa học: Mangifera indica L.

Họ thực vật: chi Xoài thuộc họ Ðào lộn hột (Anacardiaceae) là một loại cây ăn quả nhiệt đới.

Nguồn gốc xuất xứ: Cây giống có nguồn gốc đến từ các nước có khí hậu nhiệt đới ở Châu Á.

Phân bố: Năm 1997, trung tâm cây ăn quả Long Định tuyển chọn ở Việt Nam du nhập một giống xoài nguồn gốc từ Ấn Độ có tên gọi là Xoài Cát Hòa Lộc và được nhân giống tại tỉnh Tiền Giang.

Hiện nay, cây được trồng ở khắp Việt Nam và nhiều giống khác nhau.

Thân và cành: Cây thuộc loại cây gỗ lớn, sống lâu năm. Có chiều cao trung bình từ 10 – 30m. Tuy nhiên, tùy vào độ tuổi và giống cây khác nhau mà độ lớn của cành và tán lá sẽ có sự chênh lệch.

Thân của cây có màu nâu sậm hoặc trắng khi già.

Rễ: Cây có rễ cọc có thể ăn sâu xuống đất từ 5 – 8m, giúp cây có thể chịu hạn và đứng vững trãi. Rễ tập trung quanh gốc ở phạm vi 2m.

Lá: Hình dáng thon dài, nhỏ và mảnh mai, cây thuộc dạng lá đơn. Các cánh lá mọc so le, xen kẽ qua các cành cây, có chiều dài khoảng từ 15 – 30cm.

Một trong những ưu điểm của cây là rất ít rụng lá. Chính vì thế mà cây được chọn làm cây công trình.

Lá cây khi non sẽ có màu hồng cam sau đó là ngả sang đỏ sẫm, mặt lá bóng mượt và có màu xanh đậm khi trưởng thành. Tùy theo điều kiện môi trường sống mà một cây có thể cho ra 3 – 4 đợt chồi trong 1 năm.

Hoa: Mọc thành chùm kép ở ngọn cành, chùm dài khoảng 30cm, có 200 – 400 hoa trên một chùm, có màu vàng và nhỏ, gồm 5 đài nhỏ và một lớp lông trắng phía ngoài, cả 5 cánh hoa đều có tuyến mật, chỉ có 2 nhị trong số 5 nhị sẽ sinh sản được.

Các chùm hoa có màu vàng, mùi thơm nhẹ. Bình thường cây sẽ trổ hoa vào 2 vụ trong năm đó là: mùa đông và mùa hè.

Mỗi một chùm hoa xoài sẽ có 2 loại: lưỡng tính và hoa đực. Hoa lưỡng tính sẽ chiếm khoảng 1 – 36%. Cây thuộc loại giống thụ phấn chéo, phụ thuộc vào côn trùng đưa phấn là chủ yếu. Thời điểm thụ phấn tốt nhất là lúc mặt trời mọc, nhụy đực tung phấn vào khoảng từ 8 – 10 giờ sáng.

Quả: Có màu xanh mướt bên ngoài vỏ khi còn non, chuyển dần sang vàng đều khi chín, thịt quả vàng, thơm, bên trong nhân có xơ. Về độ ngọt thì tùy thuộc vào giống cây trồng về kích thước, hình dạng, màu sắc sẽ cho độ ngọt khác nhau. Hình dáng của quả là tròn hoặc hình bầu dục có chiều dài khoảng 5 – 25cm.

Hạt: Cứng và kích thước to, nhỏ tùy giống cây. Vỏ bên ngoài quả khi chín sẽ mềm như da, mịn và bóng loáng, có một hương đặc trưng, ngọt dịu. Đặc biệt, những quả trưởng thành cho ra hạt sẽ dễ nảy mầm và trồng tốt hơn.

Sự khác nhau giữa cây xoài công trình và xoài ăn quả

Xoài ăn quả thì có rất nhiều loại phổ biến nhất ở nước ta là các loại: Xoài cát Hòa Lộc, keo, cát chu, tượng, Úc, Thái, Tứ Quý, Ngọc Vân…

Xoài ăn quả: Thường được trồng chủ yếu để lấy quả nên cây được triết hoặc ghép mắt ở các thân cây mẹ để cho nhanh ra trái và độ cao thấp để dễ dàng vặt và thu hoạch.

Xoài công trình: Cây được trồng từ hạt, thường sẽ không quá quan trọng về chất lượng quả vì cây cao rất khó vặt quả. Đổi lại cây tạo ra nhiều bóng mát, không gây vướng ở khu vực tầm nhìn phía dưới.

Cây xoài công trình sẽ được chọn có thoát thân từ 1m8 trở lên. Cây không sâu mục, cành tán đều. Đường kính thân từ 10 – 60cm.

Cách trồng cây xoài công trình

Cây xoài hiện tại có thể trồng được rất cả ở các khu vực ở Việt Nam trừ một số địa điểm quá gần biển nhiễm nước mặn thì cây không sống được. Ngoài ra các vị trí khác ở đất liền và đồi núi cây đều có thể sống và phát triển tốt.

Các bước trồng cây xoài công trình.

Bước 1: Xác định vị trí trồng cây

• Nơi trồng xoài phải là nơi có nhiều nắng và ánh sáng, không trồng ở những nơi tối và bí sẽ khiến cây rụng lá và chết dần.
• Chỗ trồng phải đủ rộng và nên trồng cách xa các công trình tối thiểu 2m. Để tránh việc sau cây phát triển quá to sẽ ảnh hưởng hoặc phá vỡ công trình.
• Nếu trồng nhiều thì nên chia khoảng các giữa các cây cho phù hợp, không trồng quá sát nhau quá 3m. Vừa tốn chi phí và không tận dụng được hết bóng tán của cây.

Bước 2: Chọn cây

Sau khi đã lựa chọn được vị trí trồng, thì việc tiếp theo là chọn cây. Bạn phải xác định được kích cỡ của cây trồng thì mới có thể đào hố phù hợp với cây.

Loại xoài trồng công trình lấy bóng mát thường được chọn là cây có đường kính từ 15cm – 30cm đo cách gốc 1m. Cây cao từ 5 – 6m trở lên. Có thể chọn cây đánh thẳng hoặc giâm ủ.

Nên chọn những cây ở cùng điều kiện sống hoặc khu vực để hạn chế những rủi ro không đáng có. Ví dụ trồng ở ngoài bắc thì nên mua những cây ở ngoài bắc và các vùng khác cũng vậy.

Bước 3: Đào hố

Sau khi đã lựa chọn được cây thì việc tiếp theo là đào hố. Hố lên xây có kích thước tròn hoặc vuông là 1m đường kính hoặc cạnh.

Chiều rộng hố bên trong tùy thuộc và kích thước bầu của cây. Nên đào rộng hơn bầu cây khoảng 10cm. Để ta có thể dễ dàng cho cây vào, cũng như để bón lót phân hoặc chèn thêm đất tốt để cây dễ dàng phát triển.

Bước 4: Trồng và chăm sóc

Cây xoài là một trong những cây khá dễ sống và gần như không phải chăm sóc.

Nước: Điều quan trọng nhất lúc mới trồng mà bạn có thể can thiệp có lẽ là yếu tố nước. Nên dùng thuốc kích rễ hòa ra 3 – 5 ngày tưới 1 lần trong 10 ngày đầu tiên. Luôn giữ đất ẩm tránh để đất bị quá khô trong 3 tháng đầu.

Ánh sáng: Thời điểm cây chưa bén được rễ, mà trời quá nắng nóng thì ta nên quấn thân cây hoặc che bớt nắng để cây không bị mất nước. Tốt nhất nên trồng cây vào trời mát, mưa nhiều. Cây sẽ sống tốt và phát triển nhanh hơn.

Phòng chống sâu bệnh: Các đơn giản và phổ biến nhất để giúp cây tránh được sâu bệnh là ta quét vôi ở gốc cây. Giúp tránh được những sâu đục thân, và những sâu bò từ dưới đất lên.

Lưu ý: Trong quá trình vận chuyển và trồng tránh để cây vỡ bầu, và nhớ tưới cây đều đặn vào thời điểm đầu.